Ζάκυνθος & Θέατρο

Η σχέση των Επτανήσων γενικότερα, και της Ζακύνθου ειδικότερα, με το θέατρο είναι ριζωμένη βαθιά μέσα στο χρόνο. Οι διάφοροι μελετητές έχουν δώσει έμφαση στη θεατρική ανάπτυξη και παραγωγή της Επτανήσου κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, συγκρίνοντάς την συχνά με την Κρητική λογοτεχνική άνθηση της ίδιας περιόδου.

Δυστυχώς στα Επτάνησα δεν μας έχουν μείνει πολλά στοιχεία που να αποδεικνύουν αυτή την άνθηση, όπως π.χ. έργα διασωθέντα (με εξαίρεση το «Χάση» του Γουζέλη και την «Κωμωδία των Ψευτογιατρών» του Σαβόγια Ρούσμελη ή Σουρμελή). Από άλλες πηγές όμως, όπως διάφορες επιστολές μπορούμε να πιστοποιήσουμε την ύπαρξη αξιόλογων θεατρικών έργων.

Επιπλέον είναι γνωστές οι «Ομιλίες», δηλαδή υπαίθριες, ποιητικές και δραματικές λαϊκές απαγγελίες που έκαναν απλοί άνθρωποι του λαού, κυρίως την περίοδο του Καρναβαλιού για ξεφάντωμα των φίλων. Παράλληλα όμως, κατά μίμηση των Βενετών αρχόντων, οι ευγενείς των Επτανήσων οργάνωναν ιδιωτικές παραστάσεις έργων, με την ευκαιρία σημαντικών γεγονότων της ζωής τους, όπως γάμοι. Μάλιστα υπάρχει η μαρτυρία ότι στα επινίκια της ναυμαχίας της Ναυπάκτου το 1571, παίχτηκαν σε αίθουσα του Διοικητηρίου στο Κάστρο, οι «Πέρσες» του Αισχύλου, σε ιταλική μετάφραση, με ηθοποιούς νέους ευγενείς.

Αυτής της παράδοσης παιδιά είναι ο δημιουργός του πρώτου σημαντικού έργου του Νεοελληνικού δραματολογίου Αντώνιος Μάτεσης, η Ελισάβετ Μουτσάν – Μαρτινέγκου, οι πρώτοι κωμειδυλιογράφοι του νεοελληνικού θεάτρου Σωκράτης Ζερβός, Πίος Μαρτζώκης και Ιωάννης Τσακασιάνος, καθώς και ο πατέρας του νεοελληνικού θεάτρου Γρηγόριος Ξενόπουλος, αλλά και ο Διονύσιος Ρώμας. Της ίδιας θεατρικής παράδοσης παιδιά είναι οι τριάντα πρωτοπόροι ηθοποιοί που έδωσε η Ζάκυνθος στο νεοελληνικό θέατρο τον 19ο αιώνα.

Γι’ αυτό δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση ότι μεταξύ 1750 και 1870, είχαν δημιουργηθεί δέκα θεατρικοί χώροι στη Ζάκυνθο. Το 1750 ανεγέρθη στην Πόλη του Κάστρου το πρώτο θεατρικό κτίριο. Το 1836 ξεκίνησε η ανέγερση του θεατρικού χώρου «Απόλλων» σε σχέδια Camilieri, ενώ το 1872 του φημισμένου θεάτρου «Φώσκολος» σε σχέδια Ερνέστου Τσίλλερ.