Προθάλαμος Ορόφου

Στην κορυφή της σκάλας προς τον άνω όροφο του Μουσείου, υποδέχεται τον επισκέπτη, η μπρούτζινη προτομή του Νικολάου Βαρβιάνη, ιδρυτικού μέλους του Μουσείου, που έμεινε στην ιστορία της νεώτερης Ζακύνθου ως ο διασώστης των σολωμικών χειρογράφων, αφού τα διέσωσε δύο φορές: την πρώτη, το 1940 από τους Ιταλούς, που τα αναζητούσαν για να τα οικειοποιηθούν, και τη δεύτερη από τη φοβερή καταστροφή του Αυγούστου του 1953, όταν με κίνδυνο της ζωής του, τα ανέσυρε μέσα από τα ερείπια της Αγγλικής Τεκτονικής Στοάς «Αστήρ της Ανατολής» αρ. 880, που φυλάσσονταν.

Στους τοίχους του προθαλάμου, ψηλά, πάνω από τις τρεις εισόδους που οδηγούν στις διάφορες αίθουσες, έχουν εκτεθεί σε δυο σειρές, αντίγραφα των οικοσήμων ζακυνθινών οικογενειών, μνήμες της παλαιάς ακυρωμένης προ πολλού ζακυνθινής ευγένειας. Οι διάφορες αρχοντικές οικογένειες του νησιού, με τα οικόσημα, ενδυνάμωναν και με συμβολικό τρόπο την κοινωνική τους θέση. Τα αντίγραφα αυτά είναι έργα Αναστασίου Ραυτόπουλου. H μεγάλη ελαιογραφία «Ζακυνθινό Καρναβάλι», έργο του 1958, του Χρήστου Ρουσέα, απεικονίζει ζευγάρια, σε φυσικό μέγεθος, φορώντας ενδυμασίες εποχής, να χορεύουν μασκαρεμένα. Οι χαριτωμένες κινήσεις των ευγενών, οι λεπτές αποχρώσεις του έργου, οι κομψές αντιπαραθέσεις στη φόρμα, οι διαβαθμίσεις και οι λεπταίσθητες αναμίξεις των χρωμάτων, μαζί με τους χορευτικούς ρυθμούς, μας παραπέμπουν στην κομψή και αισθησιακή γαλλική τέχνη του πρώτου μισού του 18ου αι., στο ροκοκό. Στον ίδιο χώρο εκτίθενται είκοσι Ζακυνθινές τοπικές ενδυμασίες. Τα έργα αυτά είναι αντίγραφα του Χρήστου Ρουσέα από τις φορεσιές που είχε σχεδιάσει ο ζακυνθινός ζωγράφος Διονύσιος Καλυβωκάς (1806-1877) για τον κώδικα του Διονυσίου Βαρβιάνη.

Μπροστά από την αίθουσα με τα ενθυμήματά του Διονυσίου Ρώμα εκτίθεται η ορειχάλκινη προτομή του, έργο του γλύπτη Γεωργίου. Επίσης διάφορα έπιπλα εποχής Σολωμού, προερχόμενα από τη δωρεά Αριστείδη Θεοφίλου-Δημητρίου Οικονομόπουλου, με σπουδαιότερο το μπυρώ φλωρεντινής τέχνης από αγριοτριανταφυλλιά, έβενο και ελεφαντοκόκαλο, με παραστάσεις κυνηγιού αλεπούς και ελαφιού.