Αγγλική Προστασία
Ο Δημήτριος Σολωμός, αδελφός του εθνικού ποιητή Διονυσίου Σολωμού, γεννήθηκε το 1801 και πέθανε το 1883. Δεν θα ήταν υπερβολικό να ειπωθεί ότι υπήρξε αντιφατική προσωπικότητα, κυρίως λόγω της ανάμειξής του στην πολιτική κατά την περίοδο της Αγγλικής Προστασίας στα Επτάνησα, όπου υποστήριξε την παράταξη των «Καταχθονίων» και γενικά ακολούθησε φιλοκυβερνητική πολιτική. Η πορεία του όμως στην πολιτική σκακιέρα της Ζακύνθου σε εποχή αναβρασμού λόγω της επιθυμίας για Ένωση με την Ελλάδα, δεν ήταν χωρίς σκαμπανεβάσματα.
Στις 12 Φεβρουαρίου 1833 πέθανε στη Ζάκυνθο ο πρώην Πρόεδρος ή Πρίγκιπας της Επτανήσου Πολιτείας, Αντώνιος Κομούτος, ένας από τους κυριώτερους στυλοβάτες της Αγγλοκρατίας στο νησί. Ο Λόρδος Nugent αποφάσισε να γίνουν οι εκλογές της Δ΄ Βουλής από τριπλό κατάλογο υποψηφίων (και όχι διπλό καθώς όριζε το Σύνταγμα), με το σκοπό να υπάρξει μεγαλύτερος αριθμός βουλευτών. Ανάμεσα στους υποψηφίους αντιπροσώπους της Ζακύνθου ήταν και ο Δημήτριος Σολωμός. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1839, ανάμεσα στους εκλεγέντες στην ΣΤ΄ Βουλή του Ιονίου Κράτους, και τέταρτος κατά σειρά προτίμησης, με 294 ψήφους, ήταν ο Δημήτριος Σολωμός. Είναι προφανές ότι η πολιτική του καριέρα είχε δρομολογηθεί. Μάλιστα κατά την Η΄ Βουλή, (Κέρκυρα, 26 Μαρτίου 1845) διορίστηκε ως Έπαρχος Ζακύνθου.
Με τη λήξη της θητείας του James Colborne Seaton και την αναχώρησή του από την Επτάνησο (27 Μαΐου 1849), άρχισε η Αρμοστεία του Sir Henry George Ward. Ένα μήνα ύστερα από την άφιξή του στην Κέρκυρα επισκέφτηκε τη Ζάκυνθο. Τοποτηρητής ήταν τότε ο Parson, που συνεργαζόταν αρμονικά με τον Έπαρχο και «στυλοβάτη» των «Καταχθονίων», Δημήτριο Σολωμό. Χαρακτηριστικά είναι τα σχόλια της τοπικής εφημερίδας «Σπινθήρ» γύρω από το Δημήτριο Σολωμό και τους πολιτικούς του φίλους, κατά την επίσκεψη του Ward: «Πρόκειται βλέπετε, την πενταετίαν ταύτην να ονοματισθή από Ζάκυνθον και ο υψηλότατος Πρόεδρος της Γερουσίας, του οποίου το μηνιαίον γαργαλίζει τόσον και ραγίζει τας καρδίας των». Ωστόσο, θα πρέπει να μελετά κανείς με επιφύλαξη τέτοιου είδους σχόλια, αφού οι εφημερίδες μπορούσαν να λειτουργήσουν και ως μοχλός πίεσης έναντι των πολιτικών τους αντιπάλων.
Πράγματι η εικόνα που παρουσιάζεται από τον ημερήσιο τύπο της Ζακύνθου όταν ο Σολωμός έλαβε το χρίσμα του Προέδρου της Γερουσίας, είναι διαφορετική. Οι εργασίες της Θ΄ Βουλής άρχισαν στις 12 Μαρτίου 1850 και ο Αρμοστής Ward σχημάτισε τη νέα κυβέρνηση ορίζοντας ως Πρόεδρο της Γερουσίας τον εξωκοινοβουλευτικό Δημήτριο Σολωμό, τότε Έπαρχο Ζακύνθου. Ο διορισμός αυτός επικρίθηκε από ορισμένους. Η εκλογή του όμως, ως πρωθυπουργού ουσιαστικά, χαροποίησε τους συντοπίτες του, ανεξάρτητα από την πολιτική τοποθέτησή τους. Όλοι περίμεναν ότι ο νέος Πρόεδρος της Γερουσίας θα ενδιαφερόταν για τα κοινά προβλήματα του νησιού. Έτσι, την ημέρα που έφευγε ο Σολωμός για να αναλάβει τα καθήκοντά του στην Κέρκυρα, τον αποχαιρέτισαν ενθουσιαστικά οι Ζακυνθινοί. Σε μονόστηλο που κυκλοφόρησε αργότερα στο «Νησί» περιγράφεται μεταξύ άλλων και η αναχώρηση του Σολωμού: «(...) λαός πολυάριθμος από την οικίαν του εις την προκυμαίαν του λιμένος, αμιλλόμενος επί των λέμβων, τις να πλησιάση περισσότερον εκείνην ήτις τον έφερεν, πετώντας σημαίες και καπέλα και πέφτοντας από ενθουσιασμό στη θάλασσα, ώστε οι Άγγλοι αξιωματικοί ομολόγησαν πως ποτέ δεν είδαν τόση αγάπη και αφοσίωση (...)».
Ωστόσο στην ταραγμένη πολιτικά αυτή περίοδο ο Σολωμός είχε να αποκρούσει τα βέλη και των Ριζοσπαστών, που τον κατηγορούσαν για ενδοτισμό στην Αγγλική κυριαρχία, και των Μεταρρυθμιστών, επειδή στεκόταν εμπόδιο στις πολιτικές τους επιδιώξεις. Οι Μεταρρυθμιστές, ύστερα από τη συμμαχία τους με τον Αρμοστή, έφτασαν να καταδιώκουν ακόμα και συγγενείς τους Ριζοσπάστες, τους οποίους παρουσίαζαν στον Άγγλο τοποτηρητή Hill ως στασιαστές. Εμπόδιο στα πολιτικά τους σχέδια της εξασφάλισης της κομματικής τους επικράτησης ήταν και ο Δημήτριος Σολωμός, ως Πρόεδρος της Γερουσίας, στον οποίο μάλιστα δόθηκε το 1851 ο Αγγλικός Μεγαλόσταυρος του Τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου. Έτσι, με την ίδια μέθοδο των διαβολών αγωνίστηκαν για την πτώση του, που θα τους παραχωρούσε ανεκτίμητα πολιτικά οφέλη και τελικά κατάφεραν να τον εξαναγκάσουν σε παραίτηση.
Αν και το «χτύπημα» για τον Δημήτριο Σολωμό ήταν μεγάλο και παρέμεινε βαθιά πικραμένος, επειδή ο Αρμοστής συμμάχησε με τους Μεταρρυθμιστές και συνεπώς ο ίδιος εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από το υψηλό του αξίωμα, μετά από πέντε χρόνια επέστρεψε στα πολιτικά πράγματα ως υπολογίσιμος αντίπαλος. Ο αρχηγός των Μεταρρυθμιστών Γεώργιος – Κανδιάνος Ρώμας, βλέποντας την αποτυχία των μεταρρυθμίσεων, που πίστευε ότι μ’ αυτές θα ανακουφιζόταν η Επτάνησος, αποσύρθηκε στον ιδιωτικό βίο. Στη νέα κυβέρνηση μετά τις εκλογές για την ΙΑ΄ Βουλή (1857), συμμετείχε ο Δημήτριος Σολωμός ως Γερουσιαστής, ενώ Πρόεδρος της Βουλής εκλέχτηκε ο Διονύσιος Φλαμπουριάρης.