Πρώτα ποιήματα

Περίπου δεκέξι χρονών είναι και ο Διονύσιος όταν αρχίζει να συνθέτει τα δικά του ποιήματα. Δεν αποκλείεται μάλιστα να συμμετείχε σε κάποια από τις μαθητικές «ακαδημίες» του Λυκείου. Ένα από τα πρώτα ιταλόγλωσσα ποιήματά του και πάντως το πρώτο που μας σώζεται είναι «La distruzione di Gerusalemme» («Η Καταστροφή της Ιερουσαλήμ»), γραμμένη πιθανότατα στα χρόνια της Κρεμόνας. Πρόκειται αναμφίβολα για ποιητική άσκηση όπου όλα –το θέμα, η μορφή, οι εκφραστικοί τρόποι– παραπέμπουν στο περιβάλλον μέσα στο οποίο γράφτηκε: ποίηση θρησκευτική με εκφράσεις αντλημένες από την κλασική και Βιβλική γραμματεία, χωρίς ιδιαίτερη επιδίωξη πρωτοτυπίας στο θέμα. Τα ίδια στοιχεία αναγνωρίζουμε και στα άλλα ποιήματα που προέρχονται από τα χρόνια της Ιταλίας, γραμμένα όμως πιθανότατα στην Παβία, δηλαδή κατά το χρονικό διάστημα 1815-1818. Στα ποιήματα αυτά βρίσκουμε επιπλέον την αγαπητή φόρμα του σονέτου και αναγνωρίζουμε τη συμμετοχή του Διονυσίου στην επικαιρική και κοινωνική ποίηση της εποχής. Οι τίτλοι είναι αποκαλυπτικοί: «Οde per Prima Messa» («Ωδή για πρώτη Λειτουργία») και δύο σονέτα στο ίδιο θέμα «Sonettο su lo stesso soggetto», ένα «Sonetto in lode d’un fabbricatore d’organi» («Σονέτο για έναν κατασκευαστή οργάνων») και ένα «Sonetto Per Nozze» («Σονέτο για γάμο»). Δεν πρόκειται για εντελώς συμβατικά ποιήματα. Συγκρίνοντας μάλιστα τις τρεις διαφορετικές στιχουργήσεις του θέματος της πρώτης Λειτουργίας, είναι ευδιάκριτη κάποια ψυχική συμμετοχή του ποιητή και αρκετά εκφραστικά στοιχεία που απαντούν και σε μεταγενέστερα, προσωπικότερα, έργα του.